Kontrakty i zobowiązania. Czy automatycznie przechodzą po wniesieniu JDG aportem do spółki?

Rate this post

Wniesienie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej do spółki z o.o. ma tę zaletę, że jedną czynnością całe przedsiębiorstwo zostaje wniesione do spółki. Chyba, że właściciel firmy zdecyduje, że jakiegoś składnika – np. nieruchomości, samochodu albo maszyny nie chce wnosić do spółki. 

Aport przedsiębiorstwa

Żeby odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule, trzeba przyjrzeć się dokładnie definicji przedsiębiorstwa w art. 551 Kodeksu cywilnego. 

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa)
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne
5) koncesje, licencje i zezwolenia
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne
8) tajemnice przedsiębiorstwa
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Art. 55(1) Kodeksu cywilnego

Na pierwszy rzut oka widać, że definicja przedsiębiorstwa, obejmuje tylko to, co dodatnie. Same aktywa. Przepis nie mówi nic o zobowiązaniach i długach.

Aport a zobowiązania

Co zatem dzieje się z zobowiązaniami, które przecież ściśle związane są z prowadzeniem działalności: należności z faktur, ratami kredytu, leasingu, rachunki itp.? 

Oczywiście celem wniesienia przedsiębiorstwa aportem jest między innymi to, aby spółka, która będzie kontynuować działalność przedsiębiorcy przejęła na siebie również zobowiązania związane z firmą. 

Zasadą jest, że zmiana właściciela przedsiębiorstwa, a do tego również prowadzi aport, nie może prowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Z tego powodu odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorcy wnoszącego aport ulega rozszerzeniu. 

Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Art. 55(4) Kodeksu Cywilnego

Dochodzi tutaj do nieco skomplikowanej sytuacji, w której zobowiązania i długi pozostają przy przedsiębiorcy, ale odpowiedzialność za ich spłatę rozszerza się na spółkę. Spółka, do której wnoszony jest aport z mocy cytowanego przepisu przystępuje do długu wspólnie z przedsiębiorcą. Celem takiego uregulowania jest zabezpieczenie wierzycieli. Najczęściej przed sytuacją, w której przedsiębiorca wniesie działalność do spółki – czyli pozbędzie się majątku i np. ogłosi upadłość konsumencką. 

Aport a solidarna odpowiedzialność przedsiębiorcy i spółki

Solidarna odpowiedzialność oznacza, że wierzyciel może wybrać, od kogo egzekwować należność w przypadku niedochowania terminu płatności. Czy od przedsiębiorcy wnoszącego działalność do spółki czy też od spółki, do której aport w formie przedsiębiorstwa został wniesiony. Rozszerzonej, solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania nie można wyłączyć, ani ograniczyć bez zgody wierzyciela. 

Ostatnie zdanie dotyka sedna problemu i jednocześnie jest źródłem najczęstszego błędu popełnianego przy aportach. Skoro celem aportów (jak zakładam większości) nie jest ucieczka od długów, tylko zmiana formy prawnej prowadzenia działalności, kluczowe jest zadbanie o to, aby spółka przejęła na siebie realizację także zobowiązań przedsiębiorcy. 

Aport przedsiębiorstwa – przejęcie długu

Obok umowy aportowej, której celem jest wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, konieczne jest zawarcie drugiej umowy – o przejęcie długu. Dzięki temu możliwe będzie wstąpienie przez spółkę w miejsce przedsiębiorcy, który jednocześnie zostanie zwolniony z długu. Niezbędnym elementem tej umowy jest zgoda wierzyciela. Tylko za zgodą wierzyciela możliwa jest zmiana odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorcy wnoszącego aport.

Konstrukcja umowy o przejęcie długu może wystąpić w dwóch wariantach:

  1. umowa zostaje zawiera pomiędzy przedsiębiorcą wnoszącym działalność aportem ze spółką, do której aport jest wnoszony, za zgodą wierzyciela
  2. umowa zostanie zawarta pomiędzy wierzycielem a spółką, do której wnoszony jest aport, za zgodą przedsiębiorcy wnoszącego aport

Zgoda na aport przedsiębiorstwa

Zgoda, zarówno wierzyciela jak i przedsiębiorcy może zostać złożona każdej ze stron umowy. Najważniejsze jest to, że taka zgoda musi zostać udzielona w sposób wyraźny i niebudzący wątpliwości. Nie można jej domniemać.

Może domyślasz się już, jaki błąd popełniają przedsiębiorcy wnoszący działalność aportem? Często w ogóle nie zawierają umowy przejęcia długu, przez co odpowiedzialność za zobowiązania tylko rozszerza się na spółkę, do której wnoszony jest aport. Drugim błędem jest oczywiście brak uzyskania zgody wierzyciela. Samo zawiadomienie o aporcie nie wystarczy. Brak wyraźnej zgody wierzyciela powoduje, że umowa przejęcia długu uznawana jest za niezawartą. 

Nieuzyskanie zgody wierzyciela na przejęcie długu jest bardzo kłopotliwe, gdy aport obejmuje umowy i kontrakty będące w toku. Bez zgody kontrahenta nie będzie możliwe automatyczne przerzucenie płatności na spółkę. Samo zawiadomienie nie jest wystarczające, zwłaszcza w sytuacjach, gdy umowa o roboty budowlane, usługi, zlecenie czy dzieło wprost wymaga uzyskania zgody na przeniesienie praw i obowiązków z umowy. 

Wykonawca bez uprzedniej pisemnej zgody Zamawiającego nie może przenieść ani obciążyć jakichkolwiek praw i obowiązków wynikających z niniejszej umowy, ani jakiejkolwiek jej części, w tym dokonać przelewu przysługujących mu wierzytelności, na rzecz osoby trzeciej.

Przykładowa klauzula umowna

Wniesienie przedsiębiorstwa aportem wymaga starannego przygotowania, analizy dokumentów oraz zadbania o wszystkie niuanse, aby po drodze nie wypadł żaden trup z szafy. No i przede wszystkim – aby w ostatecznym rozrachunku nie żałować decyzji. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy w procesie wniesienia działalność gospodarczą do spółki lub dokonaniu jej przekształcenia – skorzystaj z zakładki Kontakt. 


Zapisz się do newslettera aby odebrać DARMOWY EBOOK:

Przeniesienie działalności gospodarczej do spółki
w 11 krokach

Dodaj komentarz